typen onderpresteerders hoogbegaafd op school

Er zijn verschillende typen onderpresteerders. Dat idee had ik al wel, maar omdat ik op wat zelfstudie na geen opleiding over hoogbegaafdheid heb gedaan, kon ik het nooit goed verwoorden. Een poosje geleden zag ik er een mooi artikel over bij Karin van Toor. En dat helpt mij wel om te kijken naar de leerlingen die ik tegenkom.

6 typen onderpresteerders

Jongeren in een hokje plaatsen, ik ben er niet zo gek op. We zijn daar allemaal veel te uniek voor. De onderpresteerders kom ik op het spoor doordat ze anders zijn dan de andere leerlingen. Sommige leerlingen hebben vervelend gedrag en worden daarom uit de les gestuurd. Maar de onderpresteerders worden uit de les gestuurd omdat ze als brutaal ervaren worden of omdat ze de machtsstrijd aangaan met docenten. En als ze spijbelen is dat niet omdat ze liever in de stad zijn of bij de snackbar. Nee, ze spijbelen omdat ze de les niet nodig vinden of omdat ze hun tijd beter kunnen gebruiken.

Karin deelt in haar blog 6 types onderpresteerders: 1. De Uitsteller, 2. De verborgen Perfectionist (de zorgenmaker en de dwangmatige), 3. De Martelaar, 4. Het Verlegen type, 5. Het Sociale type, 6. De Oplichter/De Charmeur.

Ik heb zo’n idee dat er ook wel mixen mogelijk zijn tussen deze onderpresteerders. Pas kwam ik bijvoorbeeld een onderpresterende leerling tegen die ik de ‘machteloze onderpresteerder’ noemde. Die staat officieel niet in het rijtje, maar wat mij betreft is hij een mix van 1, 3 en 5. Ik noemde hem zo omdat hij vooral veel machteloosheid ervoer. En die bewoordingen herkende hij zelf, maar ook zijn ouders begrepen het direct. (Ik mag geen diagnoses stellen, dus ik geef alleen aan wat ik zie in leerlingen).

Zo’n lijst met typen onderpresteerders maakt goed duidelijk dat er niet één bepaalde onderpresteerder is. Ieder persoon reageert natuurlijk vanuit zijn eigen persoonlijkheid en levenservaring en -situatie op de onderwijssituatie.

Scherp gesprek

Vaak komt een leerling bij mij omdat hij niet meer gemotiveerd is voor school. We zien hele slechte cijfers en het lukt echt niet om goed aan het werk te gaan. En ik heb zo’n leerling dan al een paar keer iets horen zeggen als: ‘Ik voel dat ik meer kan’. Prachtig zinnetje dat voor mij precies die onmacht weergeeft. Ze willen wel, maar het lukt niet meer. (Lees ook het blog over het leugentje).
In een lekker scherp gesprek komt de leerling langzaam weer in beweging. Het vooruitzicht van meer autonomie en vrijheid schudt hen wakker. De scherpte van het gesprek doet hen goed, maar ik krijg er zelf ook weer vreselijk veel energie van. En voor mij is dat gesprek ook het bewijs dat we te maken hebben met een intelligente leerling.

Er zijn namelijk ook gesprekken waarin de leerling mij niet zo goed kan volgen, ze kunnen mijn hak-op-de-tak niet goed aan. Bij hen teken ik mijn gesprek uit om te verduidelijken. Maar bij de intelligentere leerlingen teken ik de gedachten van de leerling uit op het bord.

Achter alle soorten onderpresteerders zitten normale psychologische mechanismen. Als je die herkent kun je een prima helpend gesprek voeren. Ik heb het idee dat intelligente leerlingen beter hun moeilijkheden kunnen omzeilen en verhullen. Ze hebben vaak mooie verklaringen zoeken voor hun gedachten en hun gedrag. Dus je moet wat scherper zijn en (vanuit begrip en waardering) ook een stuk steviger dan bij andere leerlingen.

Het blog van Karin geeft overigens goede handvatten om het gesprek te voeren met deze onderpresterende leerlingen.

De types onderpresteerders komen uit het boek Bright Minds, Poor Grades (aff.) van Michael D. Whitley.

Dit vind je ook leuk

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *