Waarom spijbelen leerlingen? Leerlingen spijbelen niet voor niets is mijn overtuiging. Spijbelen heeft soms te maken heeft met een verkeerd schooladvies en een verkeerde benadering. In dit blog laat ik je kennis maken met een hoogbegaafde spijbelaar die heel duidelijk was over zijn redenen om te spijbelen.
Maak kennis met deze hoogbegaafde spijbelaar
Deze week maakte ik kennis met een nieuwe coachee. Je zou hem een notoire spijbelaar kunnen noemen. En het scheelde niet veel of hij was een thuiszitter geworden.
De intelligentie druipt van hem af en toch lijkt hij niet te willen leren! Hij spijbelt regelmatig en het lukt hem vaak niet om zijn bed uit te komen. Zijn intelligentie wordt wel onderkend door school maar het is niet voldoende blijkbaar. Hij vindt school niet interessant en hij geeft aan dat hij prima zonder de lessen zou kunnen. Sterker nog, die lessen leiden hem eigenlijk alleen maar af van dat wat hij wil leren.
Wil leren? Ja, wil leren. Maar wat krijgt hij aangeboden?
Hij hoeft het vak Engels niet te volgen omdat hij lang in het buitenland gewoond heeft. Voor wiskunde loopt hij zo ver voor dat hij alleen hoeft te komen als hij het zelf nodig vindt. Het lesprogramma van deze hoogbegaafde jongen lijkt verrijkt te zijn door toegevoegde projecten. Iets wat heel gangbaar is binnen het onderwijs voor hoogbegaafde leerlingen. Maar deze jongen voelt zich daardoor niet serieus genomen. En dat is best interessant eigenlijk.
Zijn logica: de gewone lesstof is te gemakkelijk. Als oplossing voor dat probleem zegt de school dat ik de lessen niet hoeft te volgen. In plaats van de lessen moet ik iets doen wat niets met engels of wiskunde te maken heeft. Alsof ik niets beters te doen heb. Hij verveelt zich geen moment als hij thuis is of in de supermarkt werkt. Hij wil beter worden in dat wat hij nu al kan! Het extra werk dat hij moet doen voelt als straf of bezigheidstherapie.
Hij zou voelen dat hij serieus genomen wordt hij engels en wiskunde op een hoger niveau, of een meer toegepaste vorm aangeboden zou krijgen. Dat sluit aan bij zijn talenten, kennis en vaardigheden.
Sommige spijbelaars willen harder!
We denken vaak dat spijbelaars niet naar school willen. Maar sommige spijbelaars willen juist harder! Ze willen meer leren dan ze aangeboden krijgen. Het is niet handig dat ze dan gaan spijbelen natuurlijk. Maar tegelijk missen ook de intelligente leerlingen nog de tools om op een effectieve manier hun eigen onderwijs te organiseren. Ze geven zich over aan het schoolsystem en gaan ervan uit dat volwassenen weten wat goed voor ze is.
Mijn nieuwe coachee is zich volledig bewust van hoe hij denkt en handelt. En tegelijk is hij nog een kind die de gevolgen van zijn keuzes nog niet kan overzien. Keuzes die vaak nog gemaakt worden vanuit een onmacht in plaats van uit een kracht. Hij komt bijvoorbeeld regelmatig te laat thuis, wat een preek van zijn ouders oplevert. Daarom besluit hij af en toe helemaal niet thuis te komen, de preek krijgt hij toch al.
Spijbelaars serieus nemen
En het rare is dat scholen de leerlingen pas serieus gaan nemen op het moment dat leerlingen zelf niet meer verantwoordelijk kunnen zijn! Ze krijgen straf voor gedrag dat in de ogen van docenten ongewenst is. Maar vanuit de leerling gezien is het vaak de best mogelijke oplossing van hun probleem.
Leerlingen die op het gebied van spijbelen het punt van ‘no return’ hebben bereikt kunnen niet meer zelf stoppen met spijbelen. De eerste keer spijbelen moet volledig serieus genomen worden. Een goed gesprek met de leerling over zijn zienswijze op het leven. Wat brengt hem naar school en wat houdt hem daar weg? Hoe zit het met de trits ‘autonomie – competentie – relatie’?
En ik denk dat we van spijbelaars heel veel kunnen leren, zelfs op het moment dat de spijbelaar bijna niets van school leert.
Leerlingen spijbelen niet voor niets! Ga het gesprek met ze aan. Ze zijn eenzaam! Zonder de juiste zorg is er geen sprake van leren.
Lees ook hoe we een jongen met schoolvrees uiteindelijk weer naar school kregen.
