Recensie ‘Hoogbegaafde volwassenen’ deel 1

In 2017 kwam het boek ‘Hoogbegaafde volwassenen, zet je gaven intelligent en positief in’ uit. Het boek staat onder redactie van Noks Nauta en Rianne van de Ven. Het boek is geschreven in twee delen. Deel I gaat vooral over het ‘wat’ van en rond hoogbegaafdheid. Deel II gaat over het ‘hoe’.

In deel I komt in een hoog tempo veel informatie voorbij. Soms wat uitgebreider maar meestal in een notedop. Altijd op zo’n manier dat je er zelf mee aan de slag kunt gaan .

Hoogbegaafde volwassenen

Het eerste hoofdstuk gaat over de vragen die bij volwassenen kunen spelen voordat ze erachter komen dat ze hoogbegaafd zijn. Dat zijn vragen als:

• waarom voel ik mij zo anders?
• Waar komt die eenzaamheid door?
• Waarom worden mijn ideeën niet begrepen?
• Waarom heb ik geen opleiding afgemaakt, terwijl ik dat wel zou kunnen?
• hoe komt het dat ik zoveel conflicten heb?
• enz.

De vragen worden op een duidelijke en beeldende manier verder uitgewerkt. Aan het einde van dit hoofdstuk heb je al een stuk meer kennis van het fenomeen hoogbegaafdheid.

Definitie hoogbegaafdheid

Hoofdstuk 2 vind ik wel een taai hoofdstuk. De schrijvers laten verschillende definities, modellen en theorieën over hoogbegaafdheid voorbij komen. De schrijvers concluderen op blz. 36 dat de definitie van hoogbegaafdheid eigenlijk niet gegeven kan worden:
“Wat je ‘hoogbegaafdheid’ en wie je ‘hoogbegaafd’ noemt, is een afspraak waarover geen consensus bestaat. …. wij spreken liever over kenmerken van hoogbegaafdheid waarmee we de kenmerken uit het Delphi-model Hoogbegaafdheid bedoelen.”

Het Delphi-model wordt het meest gebruikt in Nederland omdat het niet alleen over kinderen en jongeren gaat, maar ook over volwassenen.

Hoogbegaafdheid en zelfbeeld

Het derde hoofdstuk is geschreven door Janet van Horssen. Ze beschrijft hoe hoogbegaafdheid het zelfbeeld en het welzijn kan beïnvloeden. Voor veel hoogbegaafden is de grote vraag hoe ze kunnen worden wie ze zijn.
Als je de vragen herkent die veel hoogbegaafde volwassenen stellen dan begrijp je de noodzaak van dit hoofdstuk in het boek. “Wanneer je na de ontdekking van je hoogbegaafdheid jezelf vanuit een nieuw referentiekader bekijkt, kun je beter je beperkingen accepteren, je sterke eigenschappen ontdekken en je talenten en mogelijkheden gebruiken. Door de toename van je zelfkennis en zelfbegrip kun je ook beter een omgeving kiezen of creëren die bij je persoonlijke behoeften en wensen past, waardoor je meer de eigen regie over je leven kunt voeren’ (blz. 15).

Hoogbegaafdheid ontdekken

Hoofdstuk 4 leest echt lekker vind ik. Als je zelf op zoek bent of er sprake is van hoogbegaafdheid in je eigen leven dan denk ik dat je regelmatig herkenning zult vinden in dit hoofdstuk. Dit hoofdstuk bespreekt de zoektocht naar wat er met jou of je kinderen aan de hand is. Deze zoektocht kent verschillende stadia en is echt een ontdekkingstocht te noemen. De moeite waard om te lezen, te veel om hier te benoemen.

Op het eind van de zoektocht komt vaak het moment dat je anderen deelgenoot wilt maken van je ontdekkingen. Het is vaak niet zo nuttig om een definitie van hoogbegaafdheid voor te leggen aan anderen. De schrijvers adviseren gebruik te maken van het Delphi-model Hoogbegaafdheid. Mooie alinea op blz. 57: “Dat je hoogbegaafd blijkt te zijn kan wel een verklaring zijn voor hoe je je voelt, gedraagt en hoe het met je gaat, maar het is geen excuus dat je kunt inzetten. Jij bent verantwoordelijk voor jouw gedrag en nu je je hiervan bewust bent, kun je (alsnog) de positieve kanten ervan ontwikkelen en ervan profiteren”.

Helpende modellen en theorieën

In het vijfde en laatste hoofdstuk van deel I worden methoden aangereikt die gangbaar zijn binnen coaching en therapie. Je kan ze ook zelf gebruiken in je eigen leven. I
Zo wordt het 5g-schema (binnen scholen heet dat het G-denken) uitgelegd en de attributietheorie. Daarna wordt ingegaan op copingstijlen en krijgen ook de Kernkwadranten van Offman een plek. Na de psychologische interventies als positief labelen en positief herkaderen sluiten ze af met de kerntalentenmethode.

De begrippen ‘flow’, ‘mindset’ en ‘zelfdeterminatie’ worden kort genoemd maar krijgen in dit hoofdstuk verder geen verdere uitleg. Dat vind ik deels wel jammer, omdat die termen binnen het onderwijs aan hoogbegaafden best belangrijk zijn.

Het hoofdstuk sluit af met het filosofische begrip ‘levenskunst’ (Dick Kleinlugenbelt). Als hoogbegaafde vind je het vaak moeilijk je leven zo vorm te geven dat je hoogbegaafdheid de plaats krijgt die het verdient en nodig heeft. Maar leren omgaan met jezelf, de ander en de wereld en je eigen leven beter begrijpen kun je wel leren. Daar gaat levenskunst over.

Boek over hoogbegaafde volwassenen

Aan het einde van deel 1 is het tijd voor een tussenconclusie.Wat mij betreft heeft dit boek veel toegevoegde waarde. Het is duidelijk geschreven en theorieën worden goed uitgelegd aan de hand van levendige voorbeelden. Wat mij betreft verdient Deel I als theorieboek een plek binnen de opleidingen Pabo, docentenopleidingen en sociaalwerk. Het geeft inzichten die iedere social werker, jongerenwerker of docent zou moeten kennen. Het verslag van deel 2 kunt u hier lezen.

Hoogbegaafde volwassenen, zet je gaven intelligent en positief in
Noks Nauta en Rianne van de Ven (redactie)
isbn 9789491757440, 208 blz €24,90. Het boek is een uitgave van het Instituut Hoogbegaafdheid Volwassenen (IHBV) en uitgeverij BigbusinessPublishers.

Koop het boek hier bij bol.com. (aff.) of bij bruna.