embodio's op school

Vol moed loopt hij na ons gesprek naar de volgende les. Nog geen 15 minuten later staat deze hoogbegaafde leerling alweer bij mij. Met tranen in de ogen. Een blogje over embodio’s op school.

Wat zijn Embodio’s

Tessa Kieboom en Kathleen Vendrickx hebben de term embodio’s in het leven geroepen. Het komt van het griekse woord Empódio wat hindernis of barrière betekent. In het boek zijnsluik en denkluik. Dit is de definitie ervan: “Een welbepaalde, persoonsgebonden barrière die hoogbegaafde mensen “blessuregevoelig” maakt en hun kansen op succes kan hypothekeren”. Deze succesblokkades zijn vaak onbewust en dus zijn ze een aangrijpingspunt voor persoonlijke groei. Dit zijn de embodio’s:

  • Jezelf als norm zien: je lat ligt hoog en dat verwacht je ook van anderen.
  • Iets bereiken kost tijd: Je werkt liever alleen, dan komt het tenminste goed.
  • Communicatie (snel/to-the-point/chaotisch); Analytisch, intuïtief, verbanden leggen die anderen niet zien.
  • Comfortzone verlaten (van mogelijkheden naar beperkingen); zo snel mogelijk om de mogelijke valkuilen heen stappen.
  • Een fout moet triggeren om het beter te doen; Fouten maken is echt vreselijk en een reden om niet meer vooruit te komen.
  • De lege toolbox; veel mogelijkheden in het hoofd, maar praktisch aan de slag gaan is nog lastig.
  • Heftige emoties;
  • Overpresteren; Alles wat je doet moet goed zijn, niet goed weten wanneer het genoeg is.
  • Weerstand; de discussie zoeken en niet meewerken als er fouten in de logica zitten.
  • Sociale omgang;
  • Anders zijn: hoogbegaafden voelen zich vaak anders dan anderen terwijl dit voor die anderen niet zichtbaar is. Velen passen zich vanaf de kleuterschool al aan aan het gemiddelde.

Hoe ontdek je dat er embodio’s spelen

Hoe ontdek je nu dat er sprake is van embodio’s bij een jongere? Ik denk dat de heftige emotie waarmee een leerling naar mij toe komt voor mij de eerste aanwijzing is. Vaak heb ik in het volgsysteem al wel verhalen gelezen die wat aanwijzingen geven. Als een leerling dan naar mij toe komt met tranen in zijn ogen of juist sputterend van woede, dan komt daarna snel de volgende embodio naar boven. De leerling ziet zichzelf als norm en vindt dat hij volledig in zijn recht staat en dat de docent het echt op hem gemunt heeft.
Vaak hebben deze leerlingen iets ontwapenends in zich, wat juist verkeerd valt bij degene met wie ze het conflict aangaan. Weerstand richting de docenten maar juist welwillend tegenover wie hen in hun waarde laat. Ze zijn immers zelf de norm, dus ze worden graag serieus genomen. En dat laatste is terecht overigens.

Een andere aanwijzing dat we wel eens te maken kunnen hebben met embodio’s is de onmacht bij docenten. Ze ervaren hoogbegaafde leerlingen vaak als ongrijpbaar en brutaal. En hierin spelen de vaak diepe of juist heldere nieuwsgierige ogen van deze leerlingen een rol.

Een derde aanwijzing is voor mij heel simpel het leerlingendossier. Heel vaak halen deze leerlingen op de eindtoets geen scores die bij een vwo passen, terwijl de docenten spreken van een slimme, intelligente en zelfstandige leerling.

Omgaan met embodio’s op school

Het allereerste is volgens mij het besef dat we allemaal onze uitdagingen hebben in het leven. Iedereen komt ook de thema’s van deze embodio’s tegen. Maar omdat hoogbegaafden zich cognitief zo snel ontwikkelen missen ze deze normale leermomenten.

Hiermee samenhangend komt het tweede aandachtspunt: Hoogbegaafde kinderen hebben vaak een asynchrone ontwikkeling. Ze hebben eigenlijk, net als mensen met autisme, verschillende leeftijden in zich. Een brugklasser kan zich bijvoorbeeld goed verwoorden en neemt de lesstof snel tot zich terwijl hij zich in de klas gedraagt als een drammerige kleuter. Hij heeft nog niet goed geleerd dat hij naar een docent moet luisteren en dat de docent de baas is in de klas. Als de docent dan een niet kloppende redenering houdt dan neemt het intellect van de leerling het weer over en gaat hij in verweer. Met als resultaat dat de docent dit ziet als een brutale reactie van een betweterige leerling. Lees hier op www.ieku.nl een mooie uitleg over die verschillende leeftijden.

Het derde aandachtspunt ligt voor mij in de acceptatie van het anders zijn van de hoogbegaafde leerlingen. Met hun zijnskenmerken zijn ze echt anders dan de andere leerlingen: groot rechtvaardigheidsgevoel, drang naar autonomie, hoge lat, kritisch en heel gevoelig. Het is dus belangrijk dat een leerling serieus genomen wordt en niet te lang in de knel hoeft te zitten. Dit heeft namelijk langdurige gevolgen voor de leerling, een daarvan is het zogenaamde thuiszitten.

Een laatste aandachtspunt kan zijn dat vooral de katten in het nauw degene zijn met de rare sprongen. Dus zoek uit wat leerlingen communiceren met hun gedrag, ze doen dit niet voor niets, ze hebben je iets te vertellen.

Praktisch begeleiden embodio’s op school

Ik kom zo langzamerhand tot de conclusie dat dit werkt:

  • Geef de leerling een luisterend oor.
  • Geef de leerling tegengas en regelmatig de mogelijkheid tot een gesprek ‘op niveau’ met een mentor of leerlingbegeleider.
  • Laat zien waar de dingen die ‘fout’ gaan in de lessen passen bij de ‘zijnskenmerken’ van leerlingen en bij de embodio’s.
  • Doorbreek het wijzen naar anderen en verleg de aandacht naar de leerling zelf: jij moet hier oud mee zien te worden. Vaak lukt dit bijvoorbeeld met het doornemen van de ‘Cirkel van Invloed’ of met het inzichtelijk maken van de ouder-volwassene-kind posities van de Transactionele Analyse.
  • Spreek duidelijk af wat docenten moeten doen in elke lessen als de leerling te lang doorgaat met discussiëren bijvoorbeeld. Soms is het simpel: ik heb je gehoord, we gaan nu door met de les en na afloop praten we nog even door.
  • Zorg dat de leerling de keuze (autonomie) kan krijgen om tijdens conflictmomenten een time-out te nemen, de situatie door te spreken met een mentor of leerlingbegeleider en dan weer terug te keren naar de klas. Een leerling hoeft immers geen straf te krijgen op iets wat hij nog niet goed ontwikkeld heeft. De leerling verdient steun.
  • Voorkom dat de leerling zich teveel moet aanpassen. Geef hem de kans om zelfstandig te werken, kijk in ieder geval hoe de leerling meer uit de dag kan halen.

En zo zijn er vast nog meer dingen te noemen die kunnen werken. Het belangrijkst is dat de hoogbegaafde leerling kan sparren met iemand die het begrijpt en iemand die wat risico durft te nemen en durft af te gaan op zijn intuïtie. “Meneer, u gaat tenminste tegen mij in en toont wel respect” hoorde ik pas nog van een leerling. En ook ‘wel een beetje eng, want u weet gewoon wat ik denk en voel’.

Welke praktische dingen weet jij nog te noemen in het omgaan met embodio’s op school?

Dit vind je ook leuk

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *