autisme op school gedetailleerd waarnemen

Soms gebeurt er ineens iets dat je denkt: oja, hij heeft autisme. Sinds kort heb ik een nieuwe bril. Veel mensen valt het niet eens op. Waarschijnlijk omdat ze nooit erg goed opletten of misschien omdat de bril mij gewoon goed staat. Feit is dat hij bijna net zo zwart is als de vorige, maar lang zo rechthoekig niet.

Toen ik naar huis kwam met mijn bril op mijn neus vond mijn ene zoon hem gewoon lelijk. Punt. Meer niet. Mijn andere zoon zei niets. Hij keek. Draaide weg en keek nog eens. Alsof hij zat te kijken of ik het wel was. Mijn bril moest even in het totaalplaatje gezet worden. Papa heeft een andere bril.

Veel mensen met autisme zijn een kei in het waarnemen van details. En dat is precies waar ze ook vaak zo moe van worden. Al die details moeten weer een geheel worden. Anders kun je er zo weinig mee.

Gedetailleerd waarnemen bij autisme

Dat mensen met autisme gedetailleerd waarnemen is iets wat soms helemaal niet opvalt. Soms is er een leerling op school met een diagnose die zelfs de ouders al vergeten lijken te zijn. De leerling kan niet plannen, zijn werk niet organiseren, hij haalt onvoldoendes en wordt om de gekste dingen uit de les gestuurd. Ik denk dat dit gedetailleerd waarnemen bij leerlingen met autisme wel eens het meest over het hoofd gezien wordt.
Leerlingen met autisme zijn erin getraind om zich door alle details heen te worstelen en er dan een geheel van te maken. Ze functioneren vaak goed en soms is er echt weinig te merken van autisme. En toch hebben ze ooit die diagnose een keer gekregen. In het artikel (2017) van Stevan Vanmarcke staat mooi beschreven hoe mensen met autisme waarnemen. Volgens zijn onderzoek zijn mensen met autisme prima in staat om de gehelen waar te nemen. Alleen kost het hun meer tijd omdat ze met de (opvallendste) details beginnen.

Als je zelf wat prikkelgevoelig bent, zoals ik zelf ook, dan herken je misschien dat je heel bewust in een drukke winkelstraat de details probeert te omzeilen. Ik moet heel bewust teruggaan naar het grote geheel. En dan inzoomen op bijvoorbeeld het logo van een winkel die ik zoek. Mijn vrouw loopt de winkelstraat in, heeft overzicht en vindt direct de winkel die wij zoeken. Ik zie eerst al die andere logo’s van de andere winkels.
Ik denk dat iemand met autisme dit nog tig keer erger heeft.

Leerlingen met autisme

Het gedetailleerd waarnemen zorgt er volgens mij voor dat leerlingen met autisme het lastig vinden om te plannen en hun werk te organiseren. We noemen het al snel een gebrek aan executieve functies, maar hier zit denk ik een andere reden achter. Een leerling moet vanuit een digitale agenda bepalen welke vakken hij heeft. Dan moet hij digitaal het huiswerk op zoeken. Hij vindt het huiswerk wel, maar nu nog koppelen aan de juiste datum. Lezen, maken, leren een bekende trits. Maar wat is precies het verschil tussen lezen en leren als je oog hebt voor detail?

Een leerling zei pas letterlijk: anderen weten altijd wat er komen gaat, hoe doen ze dat? Zou hier ook het gedetailleerd waarnemen achter kunnen zitten? Als je alleen delen ziet, wie maakt er dan een geheel van? Wat is logica in dit verband?

Een auti bril

Ik las over een leerling die bij hoog en bij laag blijft volhouden dat hij niet gespijbeld heeft. De docent had aangegeven dat leerlingen aanwezig moesten zijn in de les als ze hun opdracht niet hadden ingeleverd. Hiermee zegt de docent dus ook: als je niet aanwezig bent noteer ik je als ongeoorloofd afwezig als je de opdracht niet hebt ingeleverd. In het systeem wordt dat een spijbelnotatie. De leerling heeft niet gespijbeld, hij heeft helemaal gelijk. De leerling was niet aanwezig, de docent heeft de leerling terecht ongeoorloofd afwezig gemeld.
Waar is het detail? Waar is het geheel? Hoe logisch is het om opdrachten inleveren te koppelen aan spijbelen?

Mijn nieuwe bril maakte mij er weer bewust van dat mijn zoons gedetailleerd waarnemen. Natuurlijk wist ik het wel. En ik ben ook al lang weer papa met bril geworden in plaats van een bril met een papa.
Wat zou het mooi zijn als er nog meer mensen door een auti bril naar kinderen, leerlingen of werknemers kunnen kijken. Waar komt gedrag vandaan? Wat is die weerstand die er zo ineens kan zijn? Heeft iemand het geheel niet gezien misschien? Is die ‘verwaterde autisme’ misschien niet zo verwaterd als we dachten?

Lees ook eens ‘Niets te merken van autisme‘.

Dit vind je ook leuk

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *